Tại bưu cục Chợ Lớn, có một con dấu riêng dành cho đường thư hàng không từ Sài Gòn tới Marseille. Những bức thư gửi đi Pháp hoặc châu Âu qua tuyến hàng không Saigon-Marseille sẽ được đóng lên phòng bì con dấu này. Theo Desrousseaux, con dấu được sử dụng trong giai đoạn 1931-1936, nhưng một vài bì thư tôi sưu tầm được cho thấy nó vẫn được sử dụng tới cuối năm 1937. Desrousseaux phân loại nó vào dạng G12 với những đặc điểm sau.
DẤU PAR AVION SAIGON-MARSEILLE
Type G12 Desrousseaux
Màu đen
Màu xanh
Màu sắc: có 2 màu đen & xanh, trong đó màu đen phổ biến hơn
Sử dụng tại bưu cục Chợ Lớn từ 1931 – tháng 11/1937
Tôi thấy con dấu có loại có gạch ngang ở trên đầu hoặc gạch ngang ở dưới chữ Saigon-Marseille, hoặc gạch ngang ở cả bên trên và bên dưới, có loại không có gạch ngang. Rất khó xác định do bị mờ hay là 2 loại dấu khác nhau. Chỉ có một điều chắc chắn là chữ Saigon-Marseille của những con dấu này khi chồng lên nhau trùng khớp 100%.
Minh họa bì thư với con dấu Par Avion G12 Desrousseaux màu đen, có nét gạch ngang trên đầu:
Trường hợp đặc biệt 1: Dấu Saigon-Marseille đóng 2 lần màu đen:
Bưu điện sẽ không cho phép một con dấu đóng 2 lần trên bì thư trừ trường hợp con dấu đó bị mờ, không rõ ràng được phép đóng một con dấu khác đè lên hoặc đóng ở chỗ khác. Bì thư dưới đây dấu Par Avion đóng lần đầu tiên bị mờ, sau đó nhân viên bưu điện đã đóng thêm một con dấu khác đè lên.
Trường hợp đặc biệt 2: Dấu Saigon-Marseille đóng 2 lần màu xanh:
Còn đối với bì thư dưới đây, dấu Par Avion Saigon-Marseille đóng 2 lần ở hai vị trí khác nhau, một dấu ở góc trên và một dấu ở góc dưới bên trái.
Trường hợp đặc biệt 3: Dùng kết hợp với dấu Saigon-Marseille khác:
Sau khi tiếp nhận thư, bưu cục Chợ Lớn sẽ đóng con dấu Saigon-Marseille G12 của bưu cục này lên phong bì. Khi chuyển tiếp tới bưu cục Saigon Central, nó tiếp tục được đóng dấu Saigon-Marseille G10 của bưu cục nơi đây. Kết quả là có tới 2 con dấu hàng không Saigon-Marseille trên phong bì.
Thời gian sử dụng tới 1937 chứ không phải 1936?
Theo tài liệu của Desrousseaux, ông cho rằng con dấu Par Avion này dùng tới năm 1936, nhưng căn cứ theo một số bì thư tôi sưu tập, nó được dùng tới cuối năm 1937.
Chính xác ngày nào năm 1937 ngừng sử dụng?
Vậy chính xác vào thời điểm nào của năm 1937 con dấu này dừng phục vụ. Dưới đây là một bì thư gửi từ bưu cục Chợ Lớn ngày 30/11/1937 nhưng không sử dụng con dấu này nữa. Như vậy, thời điểm kết thúc sử dụng con dấu có thể sẽ là một ngày nào đó ở giữa 12/11/1937 – 30/11/1937.
Còn ngày sớm nhất đưa vào sử dụng là thời điểm nào?
Tôi chưa tìm được ngày chính xác nhưng có thông tin về một bì thư gửi từ bưu cục Chợ Lớn ngày 6/5/1931 và chưa đóng con dấu này trên bì thư.
